Co to jest prosty język?

Prosty język to sposób komunikacji, który pozwala każdemu rozumieć treści: jak najszybciej, jak najłatwiej, jak najpełniej. 

Prosty język jest szczególnie istotny w komunikacji instytucji, firm i organizacji z obywatelami.

Jaki jest prosty język?

W dużym uproszczeniu, prosty język:

• pomija zbędne informacje i ozdobniki
• wykorzystuje proste i jednoznaczne formy gramatyczne
• stosuje przejrzysty i czytelny układ dokumentów

Dzięki temu prosty język zwiększa uważność czytelników, ułatwia im przeczytanie całości i zapamiętywanie treści.

Dlaczego jeszcze warto używać prostego języka?

Prosty język jest uznawany za równościowy i demokratyczny ponieważ ułatwia, m.in.:

• sprawiedliwy dostęp do informacji
• podejmowanie świadomych decyzji szerszej grupie odbiorców
• kontrolę działań władz państwowych i samorządowych.

Tłumacząc na prosty język, prosty język pozwala nam rozumieć to, co czytamy – od regulaminów i umów, po uchwały i ustawy.

Skąd wiemy, że prosty język działa?

Z badań!

Na Uniwersytecie Wrocławskim od 2010 działa Pracownia Prostej Polszczyzny. PPP prowadzi badania. Pracuje z firmami i instytucjami. Analizuje teksty urzędowe w internecie, język funduszy europejskich, upomnienia i wezwania do zapłaty. Być może pomogli także Tobie. Tak! Tobie! PPP była przecież odpowiedzialna za uproszczenie wniosku o dowód osobisty (i wielu innych).

6 zasad prostego języka według Pracowni Prostej Polszczyzny

Podobno większą uwagę zdobywają liczby nieparzyste, ale skoro PPP stworzyła 6 zasad, najwyraźniej 5 by nie wystarczyło, z 7 to już za dużo. Oto 6 zasad prostego języka:

1. Tekst dziel na akapity ze śródtytułami.
2. Używaj krótkich i dobrze znanych wyrażeń.
3. Twórz krótkie zdania – do dwudziestu wyrazów.
4. W każdym zdaniu pilnuj głównej myśli.
5. Używaj naturalnej gramatyki.
6. Często nazywaj siebie i wzywaj czytelnika.

Ale prosty język to także praktyka

PPP współpracowała z ING Bankiem Śląskim przy upraszczaniu komunikacji pod hasłem Po prostu. mBank już 6 lat temu opracował i wdrożył we współpracy z Fundacją Języka Polskiego mKanon, czyli 7 zasad prostej komunikacji. Musi ona być:

1. jasna,
2. krótka,
3. wyczerpująca,
4. poprawna językowo,
5. empatyczna,
6. szczera,
7. typu “My”.

Czy korzystasz z usług któregoś z tych banków? Ciekawa jestem czy dostrzegasz tę prostotę komunikacji. Czy informacje, które przesyła Ci bank są jasne, zrozumiałe i przyjazne? Daj znać w komentarzu!

George Orwell i prosty język?!

Orwell, jak każdy wielki pisarz, świadomie używał języka jako narzędzia pracy. Nic dziwnego, że poświęcał mu sporo uwagi także w innych kontekstach. W 1946 roku wydał esej Polityka i język angielski, w którym analizuje język polityki – z założenia niejasny i skupiony na tym, by ukrywać prawdę, zamiast ją ujawniać. Orwell zaproponował też alternatywę w postaci sześciu zaleceń. Oto one:

1. Nie używaj metafor i oklepanych zwrotów znanych z popularnych publikacji ponieważ są to konające metafory używane schematycznie, często w niewłaściwym kontekście. To pozbawia je sensu.
2. Nie używaj długiego słowa jeśli możesz zastąpić je krótszym.
3. Jeśli możesz usunąć jakieś słowo, zrób to.
4. Nie używaj strony biernej, jeśli możesz użyć strony czynnej.
5. Nie używaj wyrazów obcych, naukowych ani żargonu jeśli możesz użyć codziennego zamiennika w rodzimym języku.
6. Lepiej złamać którąś z wcześniejszych zasad niż napisać bardzo zły tekst.

Czy chiński może być prosty?

Oczywiście to zależy. W języku polskim chińszczyzna od dawna oznacza niezrozumiały komunikat (to dla mnie chińszczyzna). Takiej chińszczyzny nie chcemy!

Chiny są ogromne i mają wiele języków. Ich historie bardzo się różnią. W USA domyślnym językiem chińskim jest kantoński ponieważ to z tamtego regionu wywodzi się duża część chińskiej diaspory w USA. Dla europejskich mocarstw z czasów wojen opiumowych domyślny był język Hokkien. To z nim mieli często do czynienia i z niego zapożyczali wiele słów, takich jak tea czy ketchup. W Polsce myślimy głównie o mandaryńskim, którego uczą się dziś mieszkańcy całych Chin (choć często jako drugiego języka).

Już sama ilość języków chińskich jest przytłaczająca. A chińskie znaki? 

W latach 1950. władze Chin zapoczątkowały proces upraszczania języka. Efektem jest system znaków uproszczonych oraz transkrypcja pinyin stosowana dziś w skali światowej. Te 2 narzędzia pozwoliły zminimalizować analfabetyzm w Chinach, niezmiernie ułatwiły naukę języków chińskich, a zwłaszcza mandaryńskiego, dla obcokrajowców, a także umożliwiły stosunkowo łatwe przystosowanie do nowoczesnych technologii.

Ale ten temat jest na tyle złożony, że wymaga osobnego artykułu!

Źródła:

• Pracownia Prostej Polszczyzny: http://ppp.uni.wroc.pl/

• O prostym języku: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/promocja/prosto-o-funduszach-europejskich-1/o-prostym-jezyku/

• Politics and the English language (Wikiepdia): https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_and_the_English_Language